‘Gelukkig Nieuwjaar’ kan bij palliatieve patiënten erg gevoelig liggen. Verpleegkundige Margriet vraagt zich dan ook vertwijfeld af wat ze die dag precies zal zeggen.
Illustratie: Maureen Wattenbergh
Er zijn van die speciale momenten op onze palliatieve eenheid dat ik, hoewel vrijwel nooit om een woordje verlegen, twijfel voordat ik patiënten en/of hun familie spontaan tegemoet treed.
We zijn het gewend om een waaier van slecht nieuws onderwerpen te brengen aan de familie: ‘De geschreven euthanasiewens van uw ouder is helaas niet voldoende. Het zal verbaal herhaald moeten worden aan twee artsen.’ Of: ‘Het voorziene weekenduitje kan volgens de dokter toch niet doorgaan.’ Of: ‘Ze weigert iedere medicatie en eet en drinkt niet meer sinds gisteren’.
Ook aan patiënten brengen we slecht nieuws. ‘Hoe denkt u over het laten plaatsen van een blaassonde?’ Of: ‘Is het goed dat we u ’s nachts een incontinentie broekje aan trekken, want we hebben beiden gemerkt dat wel eens ongelukjes gebeuren?’ Of: ‘Omdat u zich steeds verslikt, stellen we voor om de vloeistoffen wat in te dikken.’ Of: “U hebt al zes dagen geen stoelgang meer gemaakt. … (Ik laat jullie de rest zelf invullen)
Komt ook regelmatig voor: onderwerpen aansnijden die duiden op een vermoeden van een naderend moment van overlijden. ‘Als u wilt mag u vannacht blijven slapen op de kamer van uw partner.’ Of: ‘Wilt u dat wij hem na zijn overlijden specifieke kleren aandoen?’ …
Kortom, op regelmatige basis wikkelen wij pijnlijke woorden in wat cadeaupapier om de hardheid ervan te verzachten, maar de boodschap toch te brengen.
En daar knelt het schoentje bij mij op dit moment. Ik heb cadeaupapier ten overvloede in deze periode van het jaar. Maar ik heb te weinig regelmaat (en dus gebrek aan ervaring) in het brengen van een juist geplaatste, niet al te zware, oprechte ochtendgroet op 25 december en op 1 januari. Het trieste feit dat deze mijlpaal-dagen nooit meer (samen) beleefd zullen worden, drukt zwaar op patiënt en familie.
Wil jij niets meer missen van Nursing Vlaanderen?
Schrijf je dan in voor onze gratis Nursing Vlaanderen nieuwsbrief en ontvang elke twee weken onze beste artikelen in jouw mailbox!
Ik ontsnap dit jaar aan kerst door wat vrije dagen. Ik hoef dus niet op zoek naar een alternatief voor ‘Vrolijk kerstfeest!’. Maar op 1 januari 2023 zal ik, met mijn mond vol tanden, aan het bed staan van onze patiënten: Een eenvoudig ‘Gelukkig Nieuwjaar’ ligt heel gevoelig. Het ‘geluk’ is in hun situatie ver te zoeken. Wat zeg ik dan wel? Wat wens ik hen dan?
‘Niks zeggen’ is een eerste optie. Heerlijk veilig toegeven aan een ongeschreven taboe. Dan mag ik niet vergeten om van het ontbijtblad de wenskaartjes van het ziekenhuis te verwijderen. Sommige patiënten zullen zich trouwens niet meer echt bewust zijn van tijd en plaats, dus de ontwijkingstechniek is hier prima.
Maar ook zijn er patiënten die wel bij de tijd zijn. Optie twee: Misschien beginnen ze er zelf wel over? Oef, dat zou fijn zijn, dan hoef ik alleen maar ‘mee te gaan’ in de lijn van hun verhaal.
Maar dan blijft er toch nog die ene patiënt over. Die lieve patiënt die zo dapper zijn lot aanvaardt op zijn ‘goeie’ dagen, maar die in het diepste van de put zit op zijn ‘slechte’ dagen. Die zich heel bewust is van hoe kort zijn agenda van 2023 er uit gaat zien. Die straks bezoek krijgt van familie die op hun beurt nog minder ervaring dan ik hebben en nog meer emoties voelen.
Er bestaat geen Dummies-boek met concrete tips voor verpleegkundigen die werken met kerst en Nieuwjaar. En trouwens, de diversiteit van onze patiënten is zo uiteenlopend dat er eigenlijk geen one size fitts all- oplossing bestaat. Soms helpt luchtigheid, soms helpt humor, soms helpt een spirituele insteek. Soms helpt een traantje mee pinken, soms helpt alleen een blik zonder woorden, soms … helpt niks en is het gewoon een onoverkomelijk rotmoment voor alle aanwezigen.
Ik kan maar één ding bedenken waar ik me – tot op heden toch – goed bij voel. ‘Ik weet niet wat ik u op deze rare dag moet zeggen, maar ik ben blij dat ik u vandaag weer mag verzorgen’.
Maar het kan goed zijn dat er spontaan iets anders uitfloept op 1 januari 2023.
Ik wens alle collega’s een mooie werkdag op die rare 25ste december en 1 januari. Laat zeker weten hoe het jullie is vergaan.
Tot volgend jaar!
Lees ook de vorige blog van Margriet: ‘In gedachten beloof ik haar dat ik alles bij elkaar zal liegen als het haar gelukkig maakt’.
