Wees alert op gebitsschade na inhalatiemedicatie

Dat zegt Titia Klemmeier, longverpleegkundige en oprichtster van de Nederlandse Stichting Imis (Inhalatie Medicatie Instructie School) als reactie op het NtvG-artikel ‘Gebitsschade door inhalatiemedicatie’ en berichten van het Nederlandse bijwerkingencentrum Lareb.

Lareb ontvangt regelmatig meldingen van gebitsschade bij allerlei soorten inhalatiemedicatie. Het gaat vooral om meldingen van gaatjes, slijtage en verkleuring van de tanden.

Mondproblemen als heesheid, glossitis en orale candida-infecties zijn bekende lokale bijwerkingen van inhalatiemedicatie, maar dat ook de tanden en kiezen schade kunnen ondervinden is veel minder bekend. Klemmeier: ‘Wij moeten hier als verpleegkundigen dus ook alerter op zijn. Wij nemen het risico op gebitsschade ook in onze trainingen op.’

Inhalatiemedicatie

Bekende inhalatiemedicatie zijn luchtwegverwijders zoals salbutamol en formoterol en ontstekingsremmers zoals fluticason en beclometason. Ze kunnen de speekselaanmaak verminderen en de omgeving in de mond zuurder maken. Dit kan schade aan tanden en kiezen veroorzaken, aldus het NtvG. Ontstekingsremmende inhalatiemedicatie kan ook de balans tussen schimmels en bacteriën in de mond verstoren. Hierdoor kunnen sneller (schimmel)infecties ontstaan.

Mond spoelen

Verpleegkundigen op de longafdeling of thuisverpleegkundigen zijn onvoldoende op de hoogte van het effect van de medicatie op het gebit, denkt Titia Klemmeier. Als longverpleegkundige en oprichtster van de Stichting Imis (Inhalatie Medicatie Instructie School) traint zij zorgverleners volgens de laatste inzichten over inhalatietechniek en het geven van een effectieve instructie. ‘De mond spoelen direct na inhalatie helpt mogelijk achtergebleven poederdeeltjes weg te laten stromen en de orale pH te neutraliseren,’ zegt Klemmeier. ‘Zorg dus dat de patiënt dit altijd doet.’

Juiste inhalatietechniek

Ook kun je de patiënt wijzen op de juiste inhalatietechnieken waarbij het mondstuk tussen de tanden wordt genomen. Klemmeier: ‘Alle inhalatoren kunnen met het mondstuk tussen de tanden geplaatst worden, zo voorkom je al dat het poeder of aerosol tegen de tanden slaat.’

Tandenpoetsen direct na het inhaleren wordt juist afgeraden, omdat het tandglazuur dan nog gemakkelijk kan worden weggepoetst. Beter is om daarmee even te wachten, bijvoorbeeld een halfuurtje. Hetzelfde geldt voor eten direct na inhalatie. ‘Waarom dat precies is, weet ik niet exact,’ aldus Klemmeier. ‘Maar waarschijnlijk is dat ook om de orale pH te neutraliseren.’

Daarnaast kunnen verpleegkundigen patiënten bewust maken van het risico op een verminderde speekselsecretie (zich vaak uitend in een droge mond) en de mogelijke gevolgen daarvan voor het gebit zoals gaatjes, slijtage, verkleuringen en van eventuele ontstekingen in de mond. Wat je kunt doen om een droge mond te voorkomen, lees je in het artikel Veelvoorkomende mondproblemen bij ouderen. Ook wordt jaarlijkse controle van de inhalatietechniek aanbevolen.

Mondzorg bij ouderen

Mondgezondheid is een hot topic in de zorg, met name bij ouderen. ‘Juist zij hebben goede mondzorg nodig,’ zei tandarts-geriatrie dr. Claar Wierink onlangs in een Nursing-artikel. ‘Veel ouderen geven er zelf geen prioriteit meer aan, maar een gezonde mond is heel belangrijk voor hun gezondheid.’