Dat mensen met een donkere huid nauwelijks risico lopen op huidkanker, is een misvatting. Wel wordt de diagnose vaak pas veel later gesteld dan bij mensen met een lichte huid. Dit moet je daarover weten als verpleegkundige.
Veel mensen, zowel patiënten als zorgverleners, denken dat het risico op huidkanker bij donkere huid veel lager of zelfs nihil is. Er zijn wel aanwijzingen dat melanine enige bescherming biedt tegen de schadelijke invloed van UV-straling (meer over melanine en verschillen tussen lichte en donkere huid in het artikel Zo beoordeel je de donkere huid). Maar mensen met donkere huid kunnen wel degelijk huidkanker krijgen.1 Bij de donkere huid is het plaveiselcelcarcinoom de meest voorkomende variant, daarna komen basaalcelcarcinoom en melanoom.2
Riskant misverstand
De misvatting dat mensen met donkere huid niet of nauwelijks risico lopen op huidkanker is om 2 redenen riskant.
Ten eerste kan dit misverstand leiden tot (te) late diagnoses. Zo krijgen mensen met donkere huid minder vaak de diagnose melanoom, maar ze lopen een groter risico om hieraan te overlijden. Uit Amerikaans onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat zwarte Amerikanen met een melanoom slechtere overlevingskansen hadden na 1, 5 en 10 jaar.1
Ten tweede hebben patiënten en zorgverleners soms het idee dat bescherming tegen de zon bij mensen met een donkere huid minder belangrijk is. Dit kan het risico op huidkanker vergroten. Adviseer dus ook patiënten met donkere huid om zich te beschermen tegen de zon, door de zon te mijden, bedekkende kleding te dragen en regelmatig te smeren met zonnebrandcrème met een goede SPF.3
Locaties van huidkanker bij donkere huid
Plaveiselcelcarcinomen en melanomen komen in de donkere huid meestal voor op delen van de huid die minder of niet aan zonlicht worden blootgesteld, zoals de voetzolen of op de vingers en tenen. Controleer daarom ook de handen, voeten en nagels (zie hieronder) op verdachte plekjes. Wees bij chronische, niet genezende wonden bedacht op plaveiselcelcarcinoom.2 Melanonychia striata (strepen op de nagels), andere verkleuringen of juist ontkleuring van de nagels komen veel voor bij mensen met een donkere huid en hoeven geen indicatie te zijn voor kanker. Wat wel een teken van een melanoom kán zijn is Hutchinson’s sign: een bruine verkleuring van de nagel die zich uitbreidt naar de huid van de nagelriem. Dit is niet altijd een teken van maligniteit, maar reden genoeg om de patiënt door te verwijzen naar een arts.4
Plaveiselcelcarcinomen en melanomen komen in de donkere huid meestal voor op delen van de huid die minder of niet aan zonlicht worden blootgesteld, zoals de voetzolen of op de vingers en tenen. Controleer daarom ook de handen, voeten en nagels (zie hieronder) op verdachte plekjes. Wees bij chronische, niet genezende wonden bedacht op plaveiselcelcarcinoom.2
Melanonychia striata (strepen op de nagels), andere verkleuringen of juist ontkleuring van de nagels komen veel voor bij mensen met een donkere huid en hoeven geen indicatie te zijn voor kanker. Wat wel een teken van een melanoom kán zijn is Hutchinson’s sign: een bruine verkleuring van de nagel die zich uitbreidt naar de huid van de nagelriem. Dit is niet altijd een teken van maligniteit, maar reden genoeg om de patiënt door te verwijzen naar een arts.4
Bronnen
1 Skin assessment in patients with dark skin tone, American Journal of Nursing, maart 2023
2 Dermatologie van de donkere huid, www.huisarts-migrant.nl (ontwikkeld door Pharos en Nederlands Huisartsen Genootschap), september 2022
3 Best practice statement – Addressing skin tone bias in wound care, Wounds UK, november 2021
4 Zakboek Huidziekten, Hutchinson sign, geraadpleegd op 22 september 2023
