Besmetting met het coronavirus kan leiden tot de ziekte COVID-19. In deel 2 van deze serie over klinisch redeneren bij COVID-19: hoe wordt de ziekte gediagnosticeerd?|Besmetting met het coronavirus kan leiden tot de ziekte COVID-19. In deel 2 van deze serie over klinisch redeneren bij COVID-19: hoe wordt de ziekte gediagnosticeerd?
Op dit moment worden vooral patiënten in het ziekenhuis getest op COVID-19, volgens het protocol van het ziekenhuis. In de wijk gebeurt dit veel minder, omdat testmateriaal schaars is en de testuitslag vrijwel geen consequenties heeft voor de opvolging of behandeling van de patiënt.1
Noot: de kennis over COVID-19 neemt met de dag toe. De informatie uit dit artikel geeft de situatie weer op de dag van publicatie.
Coronatest
COVID-19 kan worden aangetoond met laboratoriumonderzoek. Het virus is beter aan te tonen met een neuswat (nasofarynx) dan met een keelwat (orofarynx), maar het beste is om beide af te nemen. Er zijn namelijk ook patiënten bij wie maar 1 van de 2 monsters het virus aantoont. Om materiaal te besparen kun je met 1 stokje de neuswat én de keelwat afnemen, of kun je 2 stokken in 1 buisje versturen.
Stuur als het mogelijk is ook sputum in, of bronchoalveolaire lavage vloeistof (BAL, afgenomen tijdens een bronchoscopie). Daarmee kan het virus nog beter worden aangetoond dan met een neus- en keelwat.
De coronatest is niet 100% waterdicht: een negatieve testuitslag sluit infectie niet volledig uit. Heeft de patiënt wel een hoge verdenking op COVID-19, maar is de uitslag van de test negatief, dan is het goed de test daarna te herhalen.2
Verder labonderzoek
In het Amphiaziekenhuis in Breda werden de labwaardes van de eerste 29 COVID-19-patiënten geanalyseerd. Een aantal zaken vielen op. 60% van de patiënten had lymfocytopenie (tekort aan lymfocyten). Het leukocytengetal was vaak niet afwijkend. Het CRP (c-reactive protein, een belangrijke inflammatoire parameter) was gestegen. Verder had de meerderheid van de patiënten gestegen ASAT-waarden (aspartaat-aminotransferase) en en LDH-waarden (lactaatdehydrogenase), beiden een indicatie voor orgaanschade. Deze bevindingen komen overeen met wat er in Wuhan gevonden werd.4 Bovenstaande waarden worden met name op de ic gemeten.
Beeldvormende technieken
Aanvullend op de laboratoriumtest kan de arts besluiten om een CT-scan en/of een thoraxfoto te maken. De grote meerderheid van de patiënten die zich met COVID-klachten in het ziekenhuis melden, heeft afwijkingen op de CT-scan. In het beginstadium kunnen de CT-scan en de thoraxfoto er bij COVID-patiënten echter normaal uitzien.3
Op de CT-scan zijn vaak bilateraal gebieden van matglas te zien, vooral subpleuraal en perifeer (in de randgebieden van de long). Matglas duidt in dit geval waarschijnlijk op alveolitis. Op een thoraxfoto kunnen asymmetrische consolidaties (de alveoli zijn opgevuld met vocht in plaats van met lucht) gezien worden, vooral perifeer. Het kan voorkomen dat er op de thoraxfoto geen afwijkingen te zien zijn, maar op de CT-scan wel.3
Het volgende deel in de serie Klinisch redeneren bij COVID-19 gaat over de behandeling.
Met dank aan Marc Bakker, expert lecturer klinisch redeneren bij Expertisecentrum ProActive Nursing van VUmc Amstel Academie/VUmc Academie in Amsterdam.
Bronnen
1 Luchtwegklachten in tijden van corona, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 25 maart
2 Interne geneeskunde in tijden van COVID-19, e-learning Nederlandse Internisten Vereniging
3 De eerste 29 COVID-19-patiënten in de kliniek, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 2 april 2020
