Het UZ Gent denkt na over de verpleegkunde van de toekomst. Dat is geen soloactie van de directie, maar gebeurt samen met verpleegkundigen tijdens informele ‘verpleegcafés’.
Tegen 2029 plant UZ Gent een volledig nieuw ziekenhuisgebouw op de campus. Dat vonden vier stafmedewerkers, allen met ervaring als verpleegkundige op de werkvloer, een goede aanleiding om na te denken over de zorg van de toekomst. Veerle Duprez, diensthoofd verpleegkundig expertisecentrum: ‘Samen met de directeur verpleging, de zorgmanagers en enkele stafleden zijn we een toekomstplan aan het uittekenen. Waar staan we met dit ziekenhuis? Hoe willen wij onze zorg organiseren? Hoe kunnen we omgaan met de uitdagingen waar de verpleegkunde voor staat?’ Er werden tien speerpunten vastgelegd, die de volgende jaren worden uitgewerkt.
Kritisch denken
‘We vinden het belangrijk om dat in dialoog met onze verpleegkundigen te doen’, benadrukt Veerle Duprez. ‘Een toekomstplan kan alleen slagen als je verpleegkundigen, die in de praktijk staan, hierbij betrekt.’ De initiatiefnemers zochten een toegankelijke manier om hun collega’s op de werkvloer warm te maken voor een onverbloemde gedachtewisseling. Ze kwamen uit bij een ‘verpleegcafé’ en kregen snel groen licht van de directie.
Sinds november 2022 laten enkele kritische denkers nu één of twee keer per maand hun licht schijnen over een specifiek thema dat aansluit bij de uitdagingen van het toekomstplan. Dat gebeurt op de sofa van een ‘verpleegcafé’ in een aangename setting buiten het ziekenhuis. Na die uiteenzetting komen verpleegkundigen en studenten verpleegkunde uit het publiek aan de beurt om mee te debatteren.
Wat leeft er?
Wie zit er op de sofa van een verpleegcafé? Meestal zijn dat verpleegkundigen, artsen, stafmedewerkers of zelfs externe experts die het thema in kwestie vanuit hun eigen invalshoek kennen. Klara Geltmeyer, verpleegkundige en verpleegkundig onderzoeker naar zorgmodellen, nam als spreker deel aan een thema-avond over het zorgmodel van de toekomst: ‘Het is interessant dat je de kans krijgt om je onderzoek toe te lichten. Zo kunnen we meer verpleegkundigen vertellen waarmee we bezig zijn en ervoor zorgen dat bepaalde thema’s meer gaan leven. Tegelijk kom je te weten wat er écht leeft bij verpleegkundigen die op een andere afdeling werken.’
Nieuwe inzichten
Ook als publieksdeelnemer vindt Klara Geltmeyer de verpleegcafés erg waardevol: ‘Je kunt veel bijleren over wat er allemaal speelt in de toekomst van de zorg. Dat geeft andere inzichten. Zo is familie- en patiëntenparticipatie op de afdeling pediatrie, waar ik werk, al vrij goed geïntegreerd. Maar ik had er nog nooit bij stilgestaan dat dit in de volwassenenzorg blijkbaar nog niet zo doorgedreven gebeurt, en dat we daar nog meer moeten op inzetten.’
Op beleidsniveau
Enkele thema’s op de agenda van de verpleegcafés – en dus ook van het ambitieuze toekomstplan – buigen zich expliciet over zeggenschap. Er is onder meer een avond over ‘verpleegkundige impact op beleidsniveau’ gepland. Veerle Duprez: ‘Dat gaat niet alleen over de impact die je op de verpleegkundige zorg binnen je afdeling kunt hebben. We zien het ook ruimer: hoe kunnen we als beroepsgroep onze stem laten horen buiten het ziekenhuis, bijvoorbeeld bij de overheid? Daar willen we een discussie over voeren.’
10 thema’s
Tussen 17 november 2022 en 27 april 2023 komen deze tien thema’s aan bod in de UZ -verpleegcafés: in-house opleidingen, patiënten- en familieparticipatie, transitiezorg voor jongeren met kanker (AYA), zorgmodel voor de toekomst, samenwerken met verschillende generaties, leiders staan (niet) alleen, groei en differentiatie in de verpleegkunde, transmurale zorg en eHealth, verpleegkundige impact en nurse le(a)d care.
Info, inschrijving en integrale opname van voorbije verpleegcafés: via uzgent.be/verpleegcafés
Nurse le(a)d care
Ook het thema ‘nurse le(a)d care’ staat op de planning. Eind april 2023 wordt er nagedacht en gedebatteerd over een autonomere rol voor verpleegkundigen. Hoe kunnen zij meer de leiding nemen in de behandeling en opvolging van patiënten? Hoe kunnen verpleegkundigen de zorgverlening autonomer coördineren en aansturen in samenwerking met artsen? Hoe baken je de rollen af? En hoe organiseer je verpleegkundige spreekuren? Veerle Duprez: ‘Nurse led care en verpleegkundige spreekuren zijn bij ons al vrij goed uitgebouwd, maar we willen daar nog verder in gaan. Het is belangrijk om de klinische ladder voor verpleegkundigen verder uit te bouwen. Op de sofa van dit verpleegcafé zullen verpleegkundigen én artsen het dus samen over de voor- en nadelen daarvan hebben.’
Concrete actieplannen
De verpleegcafés zijn geen eindpunt: de ideeën en debatten worden meegenomen naar bestaande of nieuwe werkgroepen. Uiteindelijk zullen de verschillende teams actieplannen uitwerken met onderzoek, adviezen, concrete suggesties en praktische zaken voor het beleid. Veerle Duprez: ‘We merken nu al dat de directie rekening houdt met de ideeën van werkgroepen en onderzoeksprojecten. Maar we zullen ervoor blijven ijveren dat die voorstellen gehoord en opgepikt worden, zodat ze echt mee tot dat toekomstplan leiden.’
Meer dialoog
Het informele concept lijkt alvast aan te slaan. Van bij het begin konden de verpleegcafés met 40 tot 100 deelnemers op veel interesse rekenen. Veerle Duprez: ‘Ook na het vastgelegde deel van de avond wordt er nog volop nagepraat, de dialoog blijft aan de gang.’ Na enkele edities beginnen de verpleegcafés ook steeds meer in het hele ziekenhuis te leven, de cruciale zorgthema’s wordt vaker dan vroeger met collega’s besproken. Soms functioneren de verpleegcafés zelfs als hefboom: sommige deelnemers engageren zich daarna voor een werkgroep, omdat ze graag betrokken blijven. Veerle Duprez: ‘Het is fijn én belangrijk dat we nu met zoveel mensen samen over de toekomst van de verpleegkunde nadenken.’
Intussen is beslist dat de eerste reeks verpleegcafés een vervolg krijgt en een vaste waarde in UZ Gent wordt.
