Straatverpleging in Hasselt breidt uit

Vier jaar geleden startte Ivo Todts op als eerste straatverpleegkundige in Vlaanderen. Sinds kort heeft hij er een collega bij: Ilvie Awouters. Beiden werken ze 50 procent, waardoor ze samen fulltime zorg kunnen bieden in Hasselt. ‘Op die manier is het voor ons allebei haalbaar,’ vertelt Ivo.

‘Dit is een behoorlijk uitdagende job, dus het is fijn om te kunnen afwisselen met andere verantwoordelijkheden.’ Ivo is daarnaast actief als referentiespecialist GGZ en Ilvie werkt ook als wijkverpleegkundige en referentieverpleegkundige geestelijke gezondheidszorg, beiden bij het Wit-Gele Kruis Limburg.

Meer daklozen dan verwacht

Uit de eerste onderbouwde daklozentelling in Limburg en enkele Belgische steden uit oktober 2020 blijkt dat het aantal dak- en thuislozen hoger ligt dan verwacht. ‘We merken de laatste tijd een toename,’ bevestigt Ivo. ‘De coronacrisis is ongetwijfeld een belangrijke oorzaak. Jobverlies is vaak de eerste stap richting dak- of thuisloosheid.

Als gevolg van de bubbels zijn er minder zetelslapers en meer effectieve daklozen. En regelmatig komt er ook een verslavingsproblematiek bij kijken.’ Het project rond straatverpleging startte in 2017 in Hasselt omdat er in verhouding met andere steden veel daklozen met een verslavingsproblematiek leven.

Interesse vanuit andere steden

Inmiddels komt er ook vanuit andere steden stilaan meer interesse in de functie van straatverpleegkundige. Ivo: ‘We hebben binnen het Wit-Gele Kruis Limburg  alvast een klein team van enkele medewerkers opgericht waarmee we snel kunnen inspelen op mogelijke vragen van andere regio’s.

Dankzij onze ervaring kunnen we gericht helpen om elders gelijkaardige initiatieven op te starten. Er komt toch heel wat bij kijken, zowel op het vlak van organisatie als de invulling van de job zelf.’

100% jezelf

Wat moet een straatverpleegkundige kennen en kunnen? Ivo: ‘In de eerste plaats moet je een gedreven verpleegkundige zijn met een brede psychiatrische basis.  Ook moet je een zekere affiniteit met de doelgroep hebben. En stevig in je schoenen staan, want je krijgt vaak met moeilijke situaties te maken, waaronder psychisch lijden, armoede, isolatie.

Heel af en toe ook met agressie. Het belangrijkste is dat je 100% jezelf bent en je respectvol inleeft in de leefwereld van je patiënten. Zo zal ik hen nooit aanspreken op hun verslaving. Hoe moeilijk ook: ik accepteer dat, en concentreer mij op andere aspecten van de zorg.’

Bruggenbouwer en casemanager

Ook de jobinhoud verschilt van wat een gemiddelde verpleegkundige doet. Ivo: ‘Wat verpleegkundige zorg betreft, doen we vooral wondzorg, ADL en hygiëne. Maar er komt nog heel wat meer bij kijken. Vaak zijn we zowel bruggenbouwer als casemanager.

Wanneer meer hulp nodig is dan wat we zelf kunnen bieden, nemen we contact op met huisartsen, ziekenhuizen, het OCMW of het CAW. In het begin stootte ik daar vaak op een muur, maar tegenwoordig bellen artsen en instanties ons zelf op. Een hele vooruitgang.’

Weinig covid-19 besmettingen

Hebben straatverpleegkundigen het moeilijker dan andere verpleegkundigen? Ivo: ‘Wij worden met andere uitdagingen geconfronteerd. Onze doelgroep staat bekend als ‘moeilijk’, maar mijn ervaring is dat onze patiënten net enorm dankbaar zijn en veel respect hebben voor het advies en de inspanningen van zorgmedewerkers.

Dat zie je bijvoorbeeld aan het aantal covid-19 besmettingen onder de daklozen in Hasselt: die cijfers liggen verrassend laag, dankzij de grote bereidheid van de dak- en thuislozen op het vlak van preventie en testen.’