Slechts kwart verpleegkundigen voelt zich serieus genomen: ‘Moeten mond houden en doorwerken’

De verpleegkundigen die in het ziekenhuis werken ervaren de minste inspraak. Op de vraag ‘Heb jij het gevoel dat op jouw werk jouw mening telt?’ antwoordt ruim de helft ‘mijn mening telt niet’ of ‘mijn mening telt nauwelijks’. Een derde zegt dat hun mening slechts een beetje telt. Meedenken wordt niet gewaardeerd, en er is geen ruimte of tijd om input te geven.

‘Directie en management nemen ons niet serieus’

Nog zorgwekkender zijn de cijfers over het luistervermogen van directie en management. De overgrote meerderheid van de verpleegkundigen in het ziekenhuis, namelijk 70%, ervaart dat de directie en het management hun mening totaal niet serieus nemen. ‘Het werkvolk dat moet uitvoeren wat de directie oplegt en wat nooit iets te horen krijgt, dat zijn wij’, schrijft een van de respondenten. 

Datzelfde gevoel heeft 48% van alle thuisverpleegkundigen, 56% van de verpleegkundigen in de psychiatrie, 45% van de verpleegkundigen in de gehandicaptensector en 52% van de collega’s in woonzorgcentra. 

Collega’s luisteren wel naar elkaar

Voor de eigen collega’s is die mening volgens de meeste verpleegkundigen wel belangrijk (68% is het eens of volledig eens). Slechter scoren de directe oversten: 39% is het eens of volledig eens met de stelling ‘Mijn mening telt bij mijn directe overste’, 24% reageert neutraal. 

Geen zeggenschap laat motivatie verdwijnen

Verpleegkundigen die niet gehoord worden hebben daar veel last van. Ongeveer 73% van deze groep raakt gedemotiveerd, gefrustreerd of boos. En 1 op de 5 verpleegkundigen geeft aan dat ze op zoek is naar een andere baan binnen de gezondheidszorg waar meer inspraak is. Aan de motivatie om zich uit te spreken ligt het dan ook niet. Ruim driekwart zou zeker de kans op meer inspraak benutten, als de organisatie daar tijd voor zou maken.

‘Onze stem wordt niet vertegenwoordigd’

Opvallend is dat de verpleegkundige stem in organisaties vaak weinig weerklank vindt. 61% van alle verpleegkundigen zegt dat die stem niet is vertegenwoordigd in machtsorganen. ‘Het laatste overleg was een half jaar geleden, en denk maar niet dat je antwoord krijgt op je mail’, schrijft een verpleegkundige. 

Ook op dit punt blijft zeggenschap het meest achter in ziekenhuizen. Slechts 8% van de bevraagde verpleegkundigen weet zeker dat haar organisatie een verpleegkundige adviesraad (VAR) heeft. In de thuisverpleging staat het er iets beter voor: circa 15% heeft een VAR.

Belang verpleegkundige adviesraad

In de strijd voor meer zeggenschap lijkt een verpleegkundige adviesraad onmisbaar. Want in organisaties mét een VAR vindt veel vaker inhoudelijk verpleegkundig overleg plaats over werkomstandigheden en vakinhoudelijke zaken: 87% bij de organisaties met VAR, 34% bij de organisaties zonder VAR. 

Een soortgelijk groot verschil is zichtbaar in de tijd voor verbeter- en kwaliteitsprojecten. 75% van de verpleegkundigen in een organisatie met een adviesraad krijgt daar tijd voor, tegen maar 35% van de verpleegkundigen die het zonder een adviesraad moeten doen.

Directeuren en managers: ‘Of ermee omgaan, of vertrekken’

De verpleegkundigen komen met honderden voorbeelden van niet gehoord worden. Een verpleegkundige werkzaam in een ziekenhuis vertelt dat zij en haar collega’s meerdere malen tevergeefs hebben aangedrongen op een veiliger werkomgeving. Zelfs nadat een patiënt drie collega’s had mishandeld werd niets met hun hulproep gedaan. Er werd ook geen psychische steun geboden. Een ander schrijft: ‘Er wordt alleen wondzorg gedaan met isobetadine. Ik gaf aan dat de vrouwelijke patiënt zeer ernstige decubitus had en isobetadine geen gunstig effect had. Ik kreeg van de directie te horen dat ik mijn plaats moest kennen: er wordt enkel gewerkt met dit middel.’

Schouders ophalen

Diverse verpleegkundigen schrijven over leidinggevenden die geen evaluatiegesprek willen houden. En over zorgmanagers die zeggen dat ze moeten dealen met de problemen, of anders maar moeten vertrekken. Er is simpelweg geen geld en tijd voor jullie wensen, krijgen diverse verpleegkundigen te horen.

Positief

Gelukkig zijn er ook positieve voorbeelden. Zoals consultatielijsten die op verzoek van verpleegkundigen zijn aangepast. En een verpleegkundige in een ziekenhuis die het verzoek keeg de communicatie tussen artsen en verpleegkundigen te verbeteren. Meerdere thuisverpleegkundigen schrijven dat zij veel invloed hebben op het optimaliseren van roosters. Maar opvallend veel verpleegkundigen schrijven ook dat met de hogere werkdruk het mogen meepraten alleen maar minder wordt.