FFP1, FFP2, chirurgische mondneusmaskers: ze bestaan in allerlei soorten en maten en werken op een andere manier. Wat zijn de verschillen en hoe gebruik je elk masker correct?
Covid-19 verspreidt zich via fijne druppeltjes en aerosols in de lucht. De isolatiemaatregelen tegen deze manieren van virusoverdracht zijn ‘druppelisolatie’ en ‘luchtisolatie’. Per isolatievorm worden verschillende beschermingsmiddelen gebruikt. Bij luchtisolatie of aerogene isolatie draag je een FFP2-mondneusmasker, bij druppelisolatie een FFP1-mondneusmasker.
Wat is het verschil tussen FFP1-, FFP2-, en FFP3-mondneusmaskers?
FFP staat voor Filtering Face Piece. De FFP-maskers behoren tot de categorie ademhalingsbeschermingsmaskers, ze filteren de ingeademde lucht en zijn ontworpen om goed af te sluiten aan de randen. Het toegevoegde getal (FFP 1, 2 of 3) drukt uit hoe sterk de ingeademde lucht wordt gefilterd. Hoe hoger het getal, hoe meer bescherming. In de zorg wordt vooral gebruikgemaakt van FFP1- en FFP2-maskers. De maskers hebben de opschriften FFP1 (minimaal 80% van de deeltjes wordt tegengehouden), FFP2 (94%) of FFP3 (99%). De FFP-maskers moeten voldoen aan de Europese richtlijn Persoonlijke Beschermingsmiddelen en aan NEN-EN 149+A1.
FFP1-mondneusmasker
Een FFP1 masker draag je als er grote druppels vrijkomen bij praten, hoesten en dergelijke, zoals bijvoorbeeld bij luchtwegeninfecties of influenza. Ze zijn geschikt om te gebruiken bij druppelisolatie.
FFP2-mondneusmasker
Voor verzorging van covid-19 patiënten genieten de FFP2-maskers de voorkeur. Ze hebben een hoge filtercapaciteit van 95% en sluiten goed aan op het gelaat waardoor de in- en uitgaande lucht voldoende gefilterd wordt. Ze zijn geschikt voor aerogene isolatie.
FFP2-maskers kunnen verschillende vormen hebben, cupvormig of de ‘eendenbek’.
FFP3-mondneusmasker
FFP3-maskers filteren het beste (99%), maar ze maken de ademhaling lastig. Daarom hebben deze maskers vaak een uitademventiel. In de context van covid-19 is dit echter niet gewenst. Met het uitademventiel kan de ‘altijd potentieel besmettelijke’ verpleegkundige immers virus uitstoten en een patiënt of collega’s besmetten.
Chirurgisch mondneusmasker
Chirurgische mondmaskers zijn medische hulpmiddelen die je draagt tijdens het verzorgen en behandelen van patiënten en cliënten. Een chirurgisch mondneusmasker heeft als doel om de uitgeademde lucht te filteren en de omgeving van de drager te beschermen tegen druppels die ontstaan bij spreken, hoesten en niezen. Als het erom gaat anderen niet te besmetten zijn chirurgische maskers een goede keuze. Omdat het geen ademhalingsbeschermingsmaskers zijn, zijn ze niet geschikt voor de verzorging van covid-19-patiënten.
Type I-maskers bieden de laagste mate van bescherming en worden dus alleen gebruikt bij een laag risico. Ze werken enkel als bescherming tegen het besmetten van anderen. Ze hebben een BFE (bacterie filter efficiency) van minimaal 95% en zijn niet spatresistent.
Type II-mondmaskers hebben een BFE van minstens 98%, maar zijn niet spatresistent.
Type IIR-maskers geven ook bescherming tegen ingeademde druppels en gedeeltelijk tegen aerosolen. Dit type masker is spatresistent. Toch zijn ze minder effectief voor de bescherming van de zorgverlener tegen virussen van buitenaf omdat ze minder goed aansluiten op het gezicht dan FFP-mondmaskers.
De chirurgische mondneusmaskers vallen onder de Europese richtlijn Medische Hulpmiddelen en moeten voldoen aan de NEN-EN 14683 norm. Op de verpakking moet staan dat het om een mondmasker voor medisch gebruik gaat.
Wil jij niets meer missen van Nursing Vlaanderen? Schrijf je dan in voor onze gratis Nursing Vlaanderen nieuwsbrief en ontvang elke twee weken onze beste artikelen in jouw mailbox!
Inschrijven
Niet-medische mondmaskers voor iedereen, om anderen te beschermen
Er zijn ook allerlei soorten niet-gecertificeerde mondneusmaskers te koop. Deze zijn onder meer (al dan niet zelf) gemaakt van stof. Deze voorkomen het inademen van virusdeeltjes minder goed. Bandanas en sjaals beschermen onvoldoende, aangezien er nog te veel uitstoot van druppeltjes mogelijk is.
Voor deze niet-gecertifieerde maskers gelden geen wettelijke eisen over de kwaliteit en de bescherming die ze bieden. Een niet-medisch mondkapje beschermt jezelf niet, maar kan de mensen rondom jou beschermen als je het zorgvuldig draagt en gebruikt.
- Vanzelfsprekend moet het masker goed aansluiten. Bij chirurgische mondmaskers moet het metalen beugeltje aan de neuszijde goed op de neusbrug geklemd worden. Als je snel in- en uitademt moet je voelen dat het masker mee krimpt en uitzet. Als dat niet het geval is, is er lekkage aan de zijkant.
- Het masker moet gevrijwaard worden van besmetting: raak het dus zo weinig mogelijk aan, zeker niet met handen zonder recente handhygiëne.
- Breng het masker aan voordat je de ruimte betreedt waarin de patiënt zich bevindt en pas weer uit na het verlaten van de ruimte.
- Vervang het masker op tijd en volg hierbij de gebruiksaanwijzing van de fabrikant. Als richtlijn geldt dat je een masker best niet langer dan een halve dag draagt. Je moet het eerder vervangen zodra de ademhaling zwaar wordt, of als het masker vochtig wordt.
- Je mag een masker niet om de hals dragen en daarna opnieuw gebruiken; de binnen- en buitenkant kunnen besmet raken bij het opnieuw opzetten.
- Brildragers hebben soms last van bedampte glazen. Dit wijst erop dat er een lek is naar de ogen toe. Met chirurgische maskers is dat moeilijk te vermijden. Zet eerst je masker op en pas dan de bril. Er bestaan ook anti-condens-spuitbusjes.
- Pas direct na het afzetten van het masker correcte handhygiëne toe.
Artikel bewerkt door Ellen Van Pelt, bron: Dr Dirk Van Renterghem, pneumoloog Brugge-Damme
