Pijnbestrijding, we kunnen er niet genoeg aandacht voor hebben. Een betere pijnbehandeling valt of staat met kennis en kunde. Pijndeskundige Marion Giesberts zet de belangrijkste must-knows op een rij. Deel 3: de pijn behandelen.|Pijnbestrijding, we kunnen er niet genoeg aandacht voor hebben. Een betere pijnbehandeling valt of staat met kennis en kunde. Pijndeskundige Marion Giesberts zet de belangrijkste must-knows op een rij. Deel 3: de pijn behandelen.|Pijnbestrijding, we kunnen er niet genoeg aandacht voor hebben. Een betere pijnbehandeling valt of staat met kennis en kunde. Pijndeskundige Marion Giesberts zet de belangrijkste must-knows op een rij. Deel 3: de pijn behandelen.
Deel 2: hoe breng je de pijn in kaart en meet je de pijn
Het lijkt een open deur, maar vaak wordt vergeten met de patiënt af te spreken wat het behandeldoel nu eigenlijk is. Als dat niet duidelijk is, is het ook lastig om de behandeling te evalueren. Een behandeldoel met pijnscore 0 is onveilig (kans op overdosering) en bij bepaalde pijnproblemen ook niet haalbaar. Beter is het niveau van functioneren in samenhang met pijn vast te stellen. Bijvoorbeeld: ‘Bij de pijn na de operatie moet u durven doorademen, hoesten en bewegen of draaien in bed’. Bij chronische pijn bepaal je met de patiënt welke levensactiviteiten voor hem belangrijk zijn, en bij welk pijnniveau deze haalbaar zijn. Bijvoorbeeld aantal uren werken, huishoudelijk werk doen en zelfzorg. In de palliatieve fase ligt het accent nóg meer op wat de patiënt zelf nog wil doen en kunnen, en in de terminale fase is het belangrijk dat de patiënt nog goed afscheid kan nemen en belangrijke zaken kan regelen. Bij het stellen van behandeldoelen gaan we uit van het Total Pain Concept: pijn wordt altijd beïnvloed door lichamelijke, psychische, sociale en zingevingsfactoren. Daarom moet bij de anamnese en behandeling altijd aandacht zijn voor al deze aspecten.
Ontdek hoe je meer kunt betekenen voor patiënten met pijn en hoe je pijn kunt voorkomen. Inclusief skillslab en topsprekers Prof. dr. Erik Scherder en Marion Giesberts. Meer informatie.
Medicatie bij pijn
Pijn door weefselschade (operatie, wond) reageert vaak goed op middelen als paracetamol, NSAID’s en morfine, neuropathische pijn niet. Paracetamol, NSAID’s en morfine werken gericht op de mechanismen die bij nociceptieve pijn een rol spelen. Zo zorgen NSAID’s ervoor dat er minder prostaglandines worden aangemaakt op de plek van de weefselschade. Bij neuropathische pijn is geen sprake van prostaglandines en weefselschade. Er is te weinig bekend over dit soort pijn om deze volledig te begrijpen, zodat het ook lastig blijft een optimale behandeling in te zetten. Vaak worden middelen voorgeschreven die effect hebben op het zenuwstelsel, zoals TCA (tricyclische antidepressiva, bijvoorbeeld amitriptyline) en SSNRI’s (selectieve serotonine en noradrenaline re-uptake inhibitoren, zoals duloxetine) Sommige patiënten krijgen een anti-epilepticum voorgeschreven (bijvoorbeeld gabapentine, pregabaline, carbamazepine). De lage doseringen die bij deze middelen gelden, zijn niet werkzaam tegen depressie en epilepsie, maar wel tegen pijn. Net als NSAID’s en opioïden kunnen deze middelen veel bijwerkingen hebben, dus goede voorlichting en begeleiding is belangrijk.
Leefstijladvies bij pijn
Bij een goed medicamenteus behandelplan hoort ook een passend leefstijladvies. Bij pijn na operaties is het niet wenselijk dat patiënten stil in bed liggen. Uit onderzoek van de afgelopen jaren is gebleken dat gezond en gedoseerd bewegen en actief zijn ook heel goed is voor patiënten met chronische pijn. Door pijn en alle beperkingen die deze met zich meebrengt, raken deze mensen vaak in een vicieuze cirkel van steeds minder kunnen bewegen. Beweging zorgt er niet per se voor dat zij minder pijn voelen, maar verbetert wel de kwaliteit van leven. Dit is ook de insteek van pijnbehandeling bij chronische pijn. Uiteraard hangt het van het type pijn of aandoening af welke soort en mate van beweging is aan te raden. Een fysiotherapeut kan hierin adviseren.
Interventies bij pijn
Echter ook andere activiteiten kunnen positief werken. Bij dementie bijvoorbeeld, blijkt dat beweging niet alleen het ziekteproces vertraagt, maar ook eventuele pijn vermindert. Bij activiteiten en ‘bewegen’ kan dan al gedacht worden aan kauwen en slikken (eten) en visuele prikkeling, zoals het kijken naar natuur of dieren. Verpleegkundigen kunnen nog zorgen voor aanvullende interventies die pijn kunnen verlichten, zoals het verminderen van angst en het bevorderen van comfort. Interventies als eenvoudige massage, ontspanningsoefeningen, muziek en geur zijn hierbij goed bruikbaar en worden door patiënten vaak erg op prijs gesteld.
Wil jij niets meer missen van Nursing Vlaanderen?
Schrijf je dan in voor onze gratis Nursing Vlaanderen nieuwsbrief en ontvang elke twee weken onze beste artikelen in jouw mailbox!
