Student Corner | ‘De juiste dosis zuurstof maakt het verschil bij COPD-patiënten’

Waarom koos je voor dit onderwerp?

Merel: ‘Tijdens mijn ziekenhuisstage was er een COPD-patiënt die met kortademigheid kampte. Toen ik dit besprak met mijn stagebegeleider, zei deze “Geef maar wat zuurstof bij.” 

Dit zette me aan het denken. Vaak wordt zuurstof routinematig in eenzelfde hoeveelheid toegediend, terwijl het evengoed een medicijn is en een exacte dosering van belang is. Voor mijn bachelorproef wilde ik o.a. op zoek gaan naar richtlijnen voor de bepaling van die juiste dosis.’

Wat kon je concluderen op basis van de literatuur?

‘In de onderzoeksliteratuur vind je duidelijke adviezen over zuurstofdiening. 

Bij patiënten zonder COPD starten we bij een saturatie van 93% met zuurstoftoediening. Bij patiënten met COPD, die al gewend zijn aan een lage saturatie, is dit een te hoog streven. Een saturatie van boven 92% is reeds succesvol te noemen.

De doelstelling om aanvullende zuurstof te titreren tot de aanbevolen normoxie wordt in meerdere wetenschappelijke artikelen duidelijk omschreven. De bovengrens hangt af van de zuurstof geïnduceerde hypercapnie. 

Bij patiënten met COPD is een restrictief gebruik van zuurstoftherapie aan te bevelen, omdat ze het risico lopen op hypercapnisch longfalen. De literatuur toont aan dat zuurstof bij COPD-patiënten niet mag worden toegediend voor de drempel van 90-92% is overschreden. 

Bij de patiënt die risico loopt op zuurstofgeïnduceerde hypercapnie ligt de drempel zelfs lager, op 88%. Zodra met een toediening wordt gestart moet de zuurstof worden getitreerd om een SpO2 binnen doelbereik te houden. De maximale bovengrens ligt voor COPD-patiënten met kans op hypercapnie op 92%.’ 

Zijn verpleegkundigen voldoende op de hoogte van deze kennis?

‘Onderzoek toont aan dat er bij verpleegkundigen een kennistekort is over zuurstofdiening bij COPD-patiënten. Ze bekijken zuurstof niet als een medicijn dat in de juiste dosis toegediend moet worden. 

Maar een foutieve zuurstoftoediening is niet ongevaarlijk, het zorgt voor hogere mortaliteitscijfers en een verlengde verblijfsduur in het ziekenhuis.’

Hoe wil je kennis naar de praktijk brengen?

‘Op basis van de richtlijnen rond correcte zuurstoftoediening bij COPD-patiënten ontwikkelde ik een voorstel voor een mobiele app, OxyOnPoint. Hiervoor deed ik inspiratie op bij het Blue Health innovation center, die innovatie stimuleert. 

De verpleegkundige moet enkele waarden zoals de diffusiecapaciteit van de long, de BMI van de patiënt en de bloedgaswaarden invoeren in de app. De app berekent dan het risicoprofiel tot respiratoir falen bij zuurstoftoediening bij de COPD-patiënt.

 Alle risicofactoren die werden opgenomen in de app zijn evidence-based. Na de inschatting van het risicoprofiel krijgt de verpleegkundige op het scherm de streefwaarden van de te bekomen zuurstofverzadiging. 

Mocht de app verder ontwikkeld worden, dan kan deze gekoppeld worden aan het huidige EWS (Early Warning Systeem). Zo leidt het eenmalig invullen van de gevraagde gegevens tot een veiligere zorg, ook wanneer de patiënt wisselt van afdeling en van verpleegkundig team. Op deze manier kunnen de gevolgen van foutieve zuurstoftoediening verminderen.’