Student Corner: ‘Door online tools worden patiënten minder afhankelijk’

Wat was de aanleiding voor jouw onderzoeksvraag?

‘Ik combineerde mijn studie verpleegkunde met mijn werk als diabeteseducator en omdat ik nog niet lang in die functie zat, wilde ik graag nagaan waar wij patiënten nog mee kunnen ondersteunen. Omdat diabetes een chronische aandoening is die veel zelfstandigheid van de patiënt vraagt, kwam ik uit op het onderzoeken van mogelijkheden voor beter zelfmanagement. En dan is online informatie die gemakkelijk toegankelijk is, zowel online als via apps, een logische keuze.’

Wat is de meerwaarde van die online tools voor diabetespatiënten?

‘Eigenlijk verwachten wij heel veel van onze patiënten, terwijl de behandelingen vaak complex zijn. Als patiënt heb je vanaf het begin veel kennis en zelfvertrouwen nodig om effectief de behandeling in eigen hand te kunnen nemen. Ik merk dat mensen veel handvatten nodig hebben en dat wij als verpleegkundigen vaak overvraagd worden. Zeker met zo’n 1200 patiënten hier in ons centrum. Vaak wordt gevraagd naar informatie die patiënten zelf ook kunnen opzoeken én daarmee dus zelf hun probleem al kunnen oplossen. Dat kan bijvoorbeeld met online tools. Natuurlijk niet om consultaties mee te vervangen, maar wel als extra ondersteuning.’

Welke conclusies kon je trekken uit je literatuurstudie?

‘Dat als we online tools zouden aanbieden, dat daar ook daadwerkelijk vraag naar is. Zowel bij patiënten als bij verpleegkundigen. En dat verpleegkundigen ook klinische voordelen daarvan zien. Vooral bijvoorbeeld voor de HbA1c-bloedwaardes, waaraan wij kunnen zien of een patiënt al dan niet therapietrouw is. En of de behandeling voldoende aangepast is. Uit de onderzoeken bleek dat er op dit vlak serieuze verbeteringen konden worden vastgesteld dankzij online tools. Wat dan ook weer effect had op andere klinische aspecten. Zoals een lagere cholesterolwaarde met daardoor minder kans op hart- en vaataandoeningen.’

Wat waren de belangrijkste resultaten uit jouw onderzoek?

‘Dat online tools absoluut een grote meerwaarde kunnen hebben, maar dat de informatie van de bestaande tools te globaal blijft. En nog niet voldoende gericht is op de patiënt zelf om effectief betere resultaten te boeken. Het is juist die persoonsgerichte zorg, die zorg op maat, waar we nood aan hebben. Dat zou zowel ons als de patiënt ten goede komen. Want met de vrijgekomen extra tijd kunnen verpleegkundigen meer patiënten helpen of dieper ingaan op specifieke vragen of problemen. Nu steken we nog heel veel tijd in één-op-één educatie die met online tools opgevangen zou kunnen worden. Maar dat is nog onontgonnen gebied. Want wie gaat dat ontwikkelen en betalen?’

Welke praktische aanbevelingen of tips kun je verpleegkundigen meegeven op basis van je onderzoek?

‘Het kan al veel helpen als je patiënten stimuleert om verschillende digitale tools te gebruiken om hun eigen gezondheid beter te monitoren. Dat hoeft niet enkel over diabetes te gaan, ook voedingsapps zijn interessant. Er bestaan goede apps waarmee je gemakkelijk kunt zien hoeveel koolhydraten je binnenkrijgt, zoals bij de Mijn Eetmeter-app. Met de app FreeStyle LibreLink kunnen patiënten dan weer hun glucosegehalte scannen via een sensor op hun arm. Daarmee kun je heel mooie curves aflezen, per dag of per uur. Als je patiënten motiveert om alvast dit soort apps te downloaden, dan zijn ze minder afhankelijk van jou als verpleegkundige.’

Hoe kun je diabetespatiënten motiveren om meer gebruik te maken van online gezondheidstools?

‘Je kunt zeggen dat zowel jij als je patiënt precies en gedetailleerd kunnen zien hoe zijn waardes staan. Als je alleen al daarmee nauwkeurig de insuline kunt aanpassen, is dat al een mooi voordeel. Je ziet de patiënt ook meer therapietrouw worden, wat zijn gezondheid ten goede komt. En de patiënt zelf gaat zich ook beter voelen. Ik had laatst een patiënt die zich geïsoleerd voelde omdat hij bang was voor hypo’s en amper nog buiten kwam. Samen met hem heb ik LibreLink opgestart, waardoor hij nu zelf zijn gezondheid nauwgezet kan volgen en een waarschuwing krijgt als actie nodog is. Daardoor voelt mijn patiënt zich nu vrijer en is zijn autonomie binnen de behandeling vergroot. En dat is waar we natuurlijk naar streven.’