Door het personeelstekort doen ziekenhuizen vaker beroep op externe hulp, zoals interimverpleegkundigen en freelancers. Almaar meer verpleegkundigen kiezen ook voor die statuten. Een overzicht van de statuten.
Uit de jaarlijkse financiële doorlichting van de ziekenhuissector door Belfius blijkt dat de zorgsector in 2021 75 procent meer interimcontracten inzette dan in 2019. Dit inzetten van externe krachten kost de zorgsector 305 miljoen euro. Uit een recente bevraging van koepel Zorgnet-Icuro blijkt dan weer dat de helft van de ziekenhuizen beroep doet op interimverpleegkundigen en zes op de tien ziekenhuizen op projectsourcing. Het inzetten van externe krachten is nog altijd een beperkt fenomeen, maar er is dus wel een duidelijke stijgende trend.
Betere verloning en arbeidsvoorwaarden
Er liggen heel wat oorzaken aan de basis van deze trend. ‘Er is een drang naar meer autonomie bij verpleegkundigen’, zegt Ann Cattelain, woordvoerder van Federgon, de federatie van de HR-dienstverleners. ‘Ze willen hun loopbaan zelf in handen nemen en beslissen waar, wanneer en voor wie ze werken.’ Volgens CareSquare, een freelanceplatform voor de zorgsector, speelt ook het beleid van zorgorganisaties mee. ‘Veel zorgorganisaties voeren nog steeds een conservatief personeelsbeleid met weinig inspraak, betrokkenheid of incentivering van hun werknemers’, aldus CareSquare-ceo Sidney Ameel. ‘Ook het IFIC-verloningssysteem heeft een beperkt draagvlak bij het personeel. Waardoor mensen verleid worden om voor een interimbureau te gaan werken of om te verkassen naar een andere sector met betere verloning en betere arbeidsvoorwaarden.’
Interimverpleegkundigen
Er bestaan verschillende statuten om als externe in de zorg te werken. Allereerst is er de interimverpleegkundige: hierbij heb je een werknemersstatuut, met een korte arbeidsovereenkomst met het interimkantoor. Je voert vooral korte en/of acute opdrachten uit. Het doel is om plotse noden op te vangen of om iets bij te verdienen. Je werkt volgens de lonen en de barema’s van de klant, het ziekenhuis dus. Je loon en je vakantiegeld worden per week of op het einde van de overeenkomst uitbetaald.
Projectverpleegkundigen
Projectverpleegkundigen werken dan weer voor een projectsourcing-bureau. In de meeste gevallen hebben ze een werknemersstatuut met een contract van onbepaalde duur, soms zijn ze ook zelfstandige. Hier kun je spreken over detacheringen. Het doel is om langere periodes van tekorten te overbruggen, zoals bijvoorbeeld een zwangerschap van een vaste werknemer of een structureel tekort in een bepaalde sector. Bij project sourcing wordt een projectverpleegkundige voor een bepaald project ingezet met telkens aangepaste contracten en lonen. Het concrete project moet in het contract duidelijk omschreven zijn. Voor werknemers wordt het vakantiegeld per jaar uitbetaald en is er anciënniteitsopbouw.
Freelance verpleegkundigen
Tot slot zijn er de freelance verpleegkundigen die een zelfstandig statuut hebben. Een freelancer kan in bijberoep werken, als interim of projectverpleegkundige. In theorie kunnen freelancers hun werk volledig zelf organiseren, hun werktijden en tarieven zelf bepalen en zijn ze niet gebonden aan het arbeidsreglement. In de praktijk gaat dit weliswaar vaak anders, zoals bijvoorbeeld Dieter getuigt in dit artikel. Hij wordt, net als vele anderen, ingezet waar er tekorten zijn, of dat nu dag-, avond- of weekenddienst is.
Wel klopt het dat de freelancerstarieven hoger liggen wat een verpleegkundige in loonverband verdient. Dat komt doordat je als zelfstandige zelf instaat voor onder andere vakantie, ziekte en pensioen. ‘Ook ben je kwetsbaarder dan een collega in vast dienstverband’ zegt Wouter Decat, coördinator van de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België (AUVB). ‘Een interimbureau kan bijvoorbeeld steeds beslissen om dag- of weekcontracten niet meer te verlengen. Daarnaast neem je de anciënniteit die je hebt verworven tijdens je interimperiode niet automatisch mee als je in vast dienstverband gaat werken. Ook komt er ook aardig wat administratie kijken bij het statuut van een zelfstandige.’ Dat alles vertaalt zich naar een hoger tarief.
