Omdat een patiënt decubituswonden riskeert, wekt de nachtverpleegkundige haar om de vier uur, zodat ze van houding kan wisselen. Maar de patiënt wil dit wegens haar nachtrust niet en dreigt het ziekenhuis te verlaten. Lees deze eerste aflevering van Nursings nieuwe ethische rubriek.
An Ravelingien, beleidscoördinator ethiek en patiëntbeleving bij het AZ Delta, werpt haar licht op de zaak.
De casus
Mevrouw Bruneel*, een 74-jarige dame met halfzijdige verlamming, klaagt over onvriendelijke zorgverleners ’s nachts. Ze wordt om de haverklap gewekt voor verzorging, terwijl het duidelijk is: ze wil slapen! De verpleegkundigen proberen haar uit te leggen dat die verzorging nodig is. Ze moeten haar tijdig kunnen verschonen en van houding laten wisselen, anders krijgt ze decubituswonden.
Na een teamoverleg proberen de nachtverpleegkundigen de verzorging zo aangenaam en rustig mogelijk aan te pakken. Toch blijft mevrouw Bruneel weigeren en wordt ze elke nacht bozer. Bij een van de nachtverpleegkundigen komt de houding van de patiënt zo hard binnen dat ze vraagt te ruilen voor een dagdienst.
Uitdieping
Dit conflict gaat over de professionele verantwoordelijkheid van de nachtverpleegkundigen versus de persoonlijke wens van de patiënt. Als de zorgverleners de wens van de patiënt volgen, geven ze niet de veilige zorg die van hen verwacht wordt. Bovendien gaat het nog maar pas beter met de patiënt. Na twee maanden op de revalidatieafdeling heeft ze eindelijk zicht op een ontslagdatum. Als er nu complicaties komen, verlengt dat haar revalidatie in het ziekenhuis.
Anderzijds is de patiënt duidelijk over haar standpunt. Een goede nachtrust vindt ze belangrijker dan een droog incontinentiemateriaal. En als ze de nodige slaap niet krijgt, is ze de volgende dag niet fit genoeg om bezoek te ontvangen en kine te volgen, wat ook belangrijk is voor haar herstel. Op de vraag of ze akkoord is met maar één nachtverzorging in plaats van twee, antwoordt ze pertinent ‘nee’. Het lijkt een kwestie van trots: ‘Ik beslis welke zorg ik krijg!’
Wil jij niets meer missen van Nursing Vlaanderen?
Schrijf je dan in voor onze gratis Nursing Vlaanderen nieuwsbrief en ontvang elke twee weken onze beste artikelen in jouw mailbox!
Ter overweging
Bij een ethisch dilemma is er altijd sprake van twee of meerdere waarden die botsen. Het is eigen aan een dilemma dat je nooit helemaal ‘goed’ kunt doen, je zult altijd één waarde schenden. Een eerste vraag is: welke waarden wegen in deze situatie het meeste door?
Daarnaast is er de wet. De wet patiëntenrechten is duidelijk over deze casus. Een wilsbekwame patiënt heeft het recht om elke zorghandeling te weigeren, wat ook de motivatie daartoe is, op voorwaarde dat hij geïnformeerd is en de keuze om te weigeren vrijwillig én uit eigen beweging maakt.
Maar die wettelijke autonomie kan negatieve gevolgen hebben, zoals in deze casus. De zorgprofessionals willen mevrouw Bruneel behoeden voor onnodig leed. De verpleegkundigen zijn bekommerd om haar en willen goed doen. Alleen, zij en mevrouw Bruneel hebben een andere invulling van wat ‘goed doen’ precies inhoudt.
Relevante vragen zijn daarom: heeft de patiënt goed nagedacht over wat goed voor haar is? Kan ze dat met de zorgverleners delen? Kent ze de risico’s van het weigeren van nachtverzorging? Begrijpt ze de bezorgdheden van de nachtverpleegkundigen?
Als chronische patiënt zijn er in een ziekenhuis dagelijks tientallen interventies die je moet ondergaan. Meerdere professionals komen telkens binnen in de persoonlijke sfeer. Een andere belangrijke vraag is: als een patiënt er bewust voor kiest om haar grenzen daarrond te bewaken, wat ook een vorm van ‘veilige zorg’ kan zijn, kun je dan jouw visie op goede zorg afdwingen?
Het advies
Een dilemma laat maar twee keuzes toe, terwijl er soms een derde weg is: die van het compromis. Het is cruciaal dat het verpleegkundig team een gesprek met de patiënt en eventueel haar naasten aangaat. Door daarin begrip te tonen voor de behoeften van de patiënt, vergroot je de kans dat zij ook ontvankelijk wordt voor jouw zienswijze. Een passende tussenoplossing kan dan een mooi gevolg zijn.
*De naam van de patiënt is gefingeerd.
In deze rubriek laten we een ethisch deskundige aan het woord over een moreel dilemma. Herinner jij je zelf een voorbeeld uit de praktijk, waarover je graag de mening van een expert zou weten? Mail naar redactie@nursing.be en wie weet bespreken we jouw dilemma in deze rubriek. Dit kan volledig anoniem.
An Ravelingien is doctor in de wijsbegeerte en werkt onder andere als beleidscoördinator rond ethiek en patiëntenparticipatie in AZ Delta.
