Brechje Buskens werkt als justitieel verpleegkundige in de gevangenis van Brugge. Daar is ze sinds enkele maanden ook stagementor van studenten verpleegkunde, die ze met veel enthousiasme laat kennismaken met haar bijzondere werkplek .
Tekst: Brechje Buskens
Jawel, ook de gevangenis is een stageplaats
Voor toekomstige psychologen, voor maatschappelijk werkers én voor verpleegkundigen. Het aantal studenten verpleegkunde dat stage in onze gevangenis wil komen lopen, is de laatste jaren flink gestegen. Ik weet niet goed hoe het komt, maar we krijgen zoveel aanvragen dat we zelfs studenten moeten weigeren. De stageplaatsen voor volgend schooljaar zijn nu al helemaal ingevuld.
We kiezen er bewust voor om enkel laatstejaarsstudenten toe te laten op onze dienst
Dit omwille van veiligheidsredenen, maar ook om de studenten in kwestie zoveel mogelijk leerkansen te bieden. De patiënten in ons medisch centrum zijn heel divers, van pas bevallen moeders tot gedetineerden die palliatief zijn. Veel technische handelingen die hier nodig zijn, mogen eerstejaars nog niet uitvoeren. Daarnaast hebben we ook graag studenten die toch al wat steviger in hun schoenen staan. De gedetineerden zijn vaak mondig, maar ook soms ronduit onbeleefd. Hier moet je gepast mee om kunnen gaan. Ik denk dat veel eerstejaars snel zouden opgeven mochten ze voor hun eerste stage in de gevangenis terecht komen…
De eerste stagedag is altijd spannend
Bij een stage in een ziekenhuis of verzorgingstehuis weet je wat je kunt verwachten, maar de gevangenis is voor de meeste studenten een onbekende wereld. Ze hebben onze infobrochure gelezen, maar verder weten ze van niets. Ik probeer hen altijd meteen op hun gemak te stellen, zeker als ik zie dat ze wat overweldigd zijn. Ze weten niet wat er allemaal gebeurt, of hoe ze zich moeten gedragen tegenover de gedetineerden. De eerste dagen laat ik hen vooral volgen en kijken in plaats van doen, zodat ze rustig kunnen acclimatiseren. Ik zal hen ook nooit alleen laten met een gedetineerde.
Het eerste dat ik aan onze studenten uitleg, is dat de verpleegkundige basisprincipes bij ons een beetje anders geordend zijn
Veiligheid staat op nummer één, daarna komt steriliteit en hygiëne. Beeld jezelf een moment in waarin een gedetineerde een inspuiting moet krijgen, maar écht niet meewerkt of zelfs agressief is. Dan maak je een goede plaatsbepaling van de bilspier voor de inspuiting en prik je zonder dat je ontsmet. Hier wil en kun je geen tijd verliezen met een alcoholdeppertje. Het belangrijkste is dat je de naald geprikt krijgt en zo snel mogelijk weer buiten bent. Dit is voor de eigen veiligheid, maar ook voor de veiligheid van de bewakers die ondertussen jouw patiënt moeten overmeesteren.
Als mentor doe ik mijn best om de studenten de ‘leuke’ dingen te laten doen
Zoals bloedafnames, wondzorgen, infuustherapie en alle andere mindere of meer courante verpleegtechnische technieken. Wassen en plassen, dat hebben ze in het eerste jaar al genoeg gedaan. Ik doe met plezier het ‘vuile’ werk zodat zij de kans krijgen om echt iets bij te leren. Ze mogen ook meegaan wanneer we opgeroepen worden bij incidenten. Dat kan een gedetineerde zijn die onwel geworden is in zijn cel, maar evengoed een vechtpartij. Voor hun eigen veiligheid vragen we hen meestal wel om aan de zijlijn te blijven en vanaf een afstand te observeren. Dat is vaak al spannend genoeg.
Onze studenten zijn altijd heel gedreven
Ze zijn leergierig en stellen veel vragen. Het is mooi om te zien welke evolutie ze doormaken. De gevangenis is een uitdagende omgeving waarin ze niet alleen bijleren op technisch vlak, maar ook over zichzelf. Hier worden protocollen en regels hoog in het vaandel gedragen. Er zijn echter geen protocollen over hoe je jezelf moet gedragen binnen de gevangenis, of bij een gedetineerde. Niemand zegt je hoe je moet denken, spreken of voelen, en waar je je grenzen moet leggen. Dat moet je zélf uitzoeken en bepalen.
De meeste studenten vinden hun stage een positieve ervaring
Eén meisje – van wie ik vond dat ze het heel goed deed – gaf aan dat ze toch liever in een ziekenhuis zou gaan werken, maar veel stagiaires geven aan dat ze een job in de gevangenis wel zouden zien zitten. Intussen werken er twee collega’s die ooit student waren bij ons. Zo zie je maar!
