Onjuist gebruikte persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) verhogen het risico op een covid-19-besmetting bij zorgverleners. Een nieuw Belgisch onderzoeksrapport pleit voor meer training en het inzetten van ziekenhuisverpleegkundigen als experts.
Uit het onderzoek van het Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC) blijkt dat de helft van de deelnemende zorgverleners tijdens de onderzoeksperiode in 2020 covid-19 kreeg of voldeed aan de gevalsdefinitie van Sciensano. Door het gebrek aan testcapaciteit in die fase van de pandemie, werd 37% van de zorgverleners met een positieve gevalsdefinitie voor covid-19 toch niet getest.
Verpleegkundigen in frontlinie
De besmettingen hoeven volgens de onderzoekers misschien niet te verbazen aangezien verpleegkundigen nu eenmaal in de frontlinie staan van de strijd tegen covid-19. Daardoor komen ze uiteraard vaak in aanraking met besmette patiënten. Toch zijn besmettingen op het werk te vermijden door persoonlijke beschermingsmiddelen zoals mondmaskers, jassen, handschoenen en oogbescherming.
PBM in thuisverpleging weinig voorhanden
Het is dan ook cruciaal dat verpleegkundigen beschikken over de juiste beschermingsmiddelen zodat ze hun taken veilig kunnen uitvoeren. Vooral bij de verpleegkundigen in de thuisverpleging liet de situatie in de eerste coronagolf nog te wensen over. Maar liefst 57% van die zorgverleners zei te weinig beschermingsmateriaal te hebben, terwijl dat voor alle sectoren samen maar 18% was.
Betere bescherming door training
Tegelijk is de beschikbaarheid van PBM nog niet voldoende om besmettingen tijdens het werk te vermijden. Het juiste gebruik van het materiaal is even belangrijk. Uit het onderzoeksrapport blijkt namelijk ook dat er minder covid-19 symptomen voorkwamen naarmate de zorgverleners meer werkervaring hadden én meer training hadden gekregen over het gebruik van het beschermingsmateriaal.
Wil jij niets meer missen van Nursing Vlaanderen?
Schrijf je dan in voor onze gratis Nursing Vlaanderen nieuwsbrief en ontvang elke twee weken onze beste artikelen in jouw mailbox!
Het juiste materiaal voor elke situatie
Daarom lieten de onderzoekers van het CRIC de zorgverleners ook een test uitvoeren waarbij ze beschermingsmateriaal moesten kiezen voor een bepaalde situatie conform de nationale richtlijnen. Niet meer dan 64% koos het juiste materiaal. Bij de zorgverleners uit woonzorgcentra was dat zelfs maar 18%. Ter vergelijking: verpleegkundigen hadden bijna 4 keer meer kans dan andere zorgverleners om het juiste materiaal te kiezen.
Duidelijke nationale richtlijnen nodig
Het gevolg is duidelijk: zelfs als er voldoende PBM-middelen beschikbaar waren, werden ze lang niet altijd correct gebruikt – met daardoor een reëel risico op besmetting. Precies daarom pleiten de onderzoekers voor een beter georganiseerde training over PBM-gebruik bij zorgverleners. De nationale richtlijnen mogen bovendien niet alleen gericht zijn op ziekenhuizen, zoals nu wel te veel het geval was.
Training met video en via ziekenhuisverpleegkundigen
Ook de manier waarop de overheid die richtlijnen verspreidt, kan beter. Video’s brengen de boodschap beter over dan geschreven instructies, zo stelt het onderzoeksrapport. Daarnaast zouden ziekenhuizen kunnen dienstdoen als kenniscentra met verpleegkundigen die training rond PBM geven aan andere zorginstellingen uit de buurt. Mogelijk een goede les om mee te nemen in een pandemiedraaiboek.
Het onderzoek naar PBM
Tussen mei en oktober 2020 organiseerde het CRIC twee keer een online bevraging van 617 verpleegkundigen, zorgkundigen en vroedvrouwen. Zij beantwoordden onder meer vragen over de beschikbare beschermingsmiddelen, het afzonderen van besmette patiënten, de teststrategie, hun eigen covid-19 infectiestatus en de opleidingen die ze kregen over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.
