Patiënten met diabetes meten vaak zelf hun bloedglucosewaarde, maar om de 3 à 4 maanden wordt ook het HbA1c bepaald. Wat zeggen beide waardes ook alweer? Een opfrislesje.
Lesstof
Hommel: ‘Bij Diabeter controleren we de HbA1c van mensen met diabetes type 1 elke 3 tot 4 maanden via een vingerprik. Er bestaan ook afnamepakketjes waarmee patiënten zelf thuis bloed afnemen via de vinger.’ Bij patiënten met diabetes type 2 die insuline spuiten zal de praktijkondersteuner van de huisarts het HbA1c elke 3 tot 6 maanden controleren.2
‘Het belangrijkste aandachtspunt is dat mensen die het ziekenhuis binnenkomen en insuline gebruiken steeds vaker sensoren dragen. De bekendste is de Freestyle Libre, die de concentratie glucose in het interstitiële vocht meet. Hommel: ‘Je mag deze metingen niet zomaar bij elke patiënt gebruiken als leidraad voor het insulinebeleid. Realiseer je dat de glucosewaarde in het interstitiële vocht een paar minuten achterloopt op het capillaire volbloed. Dat verschil is met name van belang in veranderlijke situaties, bijvoorbeeld wanneer de patiënt erg ziek is en je als verpleegkundige het insulinebeleid moet overnemen. Vraag je dan af of het beeld dat de patiënt laat zien past bij de gemeten waarde van de sensor en doe bij twijfel een vingerprik.’
Diabetes type 1 en 2 hebben een verschillend ontstaansmechanisme en metabool profiel; bij type 2 speelt leefstijl en overgewicht een rol en komt leververvetting vaker voor. Bij type 1 kijken we verder nog naar manifestaties van andere auto-immuunaandoeningen, zoals de status van vitamine B12 en thyroïdstimulerend hormoon TSH.’
Het HbA1c (hemoglobine A1c) is een reactieproduct dat in het vaatstelsel gevormd wordt door de binding van glucose aan hemoglobine. Omdat rode bloedcellen een levensduur hebben van 2-3 maanden, weerspiegelt HbA1c de gemiddelde glucosewaarde gedurende die periode. HbA1c wordt niet gebruikt om de diagnose te stellen, maar is vooral geschikt om de glykemische instelling te volgen, dus als parameter voor de glucoseregulatie.3 De streefwaarde is ≤ 53 mmol/mol. Een hogere waarde kan geaccepteerd worden afhankelijk van leeftijd en eventuele kwetsbaarheid of comorbiditeit (zie NHG-standaard).
Achtergrondinformatie
2 Barents ESE et al., NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2. Gepubliceerd: september 2018
3 NGH-richtlijn Laboratoriumdiagnostiek Diabetes mellitus type 2 (LESA)
4 Noordzij M, Nursing Challenge: Complicaties bij diabetes mellitus, Nursing oktober 2021
Een overzicht van alle artikelen met kennistoetsen vind je op Nursing.be/challenge.
Ben je nog geen abonnee? Neem dan eerst een gratis proefabonnement en lees alles van Nursing Vlaanderen een maand gratis.
Footer
Nursing Nederland
Ga naar Nursing Nederland