Blog Margriet: ‘Familieleden die net de eenheid binnenkomen, steken van het andere eind van de gang de duimen omhoog’

In mijn vorige blog deelde ik mijn vraag over de juiste woordkeuze bij palliatieve patiënten op kerst- en nieuwjaarsdag. Wat zeg je op zo’n dag tegen iemand die zijn laatste dagen telt?

Eind december begon er een ideetje te borrelen dat een ander licht bracht. Naast mijn werk als verpleegkundige ben ik ook muzikant, samen met mijn partner. We brengen met onze twee gitaren en tweestemmige zang een veelvoud aan akoestische nummers (uit de goeie oude tijd’ op diverse locaties en gelegenheden.

Tijdens de corona-crises speelden we als vrijwilligers al enkele keren in de tuin van een palliatieve eenheid om de patiënten wat afleiding te bieden in de troosteloze ‘bezoekloze’ lange dagen.

Verpleegkundigen hielden tijdens deze momenten de patiënt gezelschap, om ons daarna prachtige getuigenissen te brengen. Zoals van die dame die in haar diepe slaap plots had geglimlacht bij een nummer dat ze graag hoorde.

Ook werd een patiënt met bed en al naar buiten gereden, zodat hij volop van zijn verzoeknummer van Elvis Presley kon genieten. In die tuin luisterden ook geëmotioneerde familieleden. Samen zingend met hun dierbaren die achter een corona-proof raam lagen.

Nu ik zelf op een palliatieve afdeling werk, leek het zo simpel om het daar dan ‘ook maar even’ te doen. Lekker binnen, nog met maskers op, maar toch knus bij elkaar.

Voor mij een vertrouwde omgeving, fijne collega’s en bekende patiënten en families. Maar laat nu juist dat het moeilijkste zijn. Spelen voor mensen die je kent en waar je om geeft, legt de lat direct meters hoger dan als je voor onbekenden speelt. Hier móét het goed gaan!

Maar de oprechte wens om 2023 met wat meer klank in te luiden overwon het van de stress. Op nieuwjaarsochtend stelden wij ons materiaal op in de gang van de eenheid waar op dat moment zes patiënten verbleven.

Wat tijdens ons miniconcertje door mij (ons) heen gaat is moeilijk te omschrijven. Maar hoe groots kunnen kleine dingen zijn die op dat moment gebeuren:

• Een deur van een patiënt die altijd dicht moet blijven gaat voorzichtig open…, en blijft open.
• Een afatische (*) patiënte die in haar bed de gang op werd gereden, ‘spreekt’ ons dankbaar toe met haar stralende ogen en vriendelijke glimlach.
• Familie van een anderstalige patiënte die in coma ligt, komt voorzichtig de gang op als wij een liedje brengen in hun moedertaal. Ze bedanken ons met de hand op het hart.
• Familieleden die net de eenheid binnenkomen, steken van het andere eind van de gang de duimen omhoog.
• Collega’s wiebelen mee op het ritme van de muziek.
• Mijn partner geniet ook zichtbaar van deze speciale setting en beiden zijn we dankbaar dat we hier mogen zijn en muziek mogen maken.

De eerste stap is gezet. De drempel is overschreden. Het geeft een immense goesting om het te herhalen en te bekijken hoe we dit voor iedereen een zo fijn mogelijke ervaring kunnen laten zijn.

Ik ben er heilig van overtuigd dat muziek iets teweegbrengt bij een ander. Het maakt tongen los met anekdotes die bij bepaalde liedjes horen. Het opent deurtjes van geheugens, zodat men opeens teksten van vroeger kan meezingen. Het brengt een lach of een traan op een gezicht door vrijgekomen emoties. En, het doet de pijn even vergeten.

Kortom, met muziek bracht ik dit jaar mijn nieuwjaarsgroet. Als woorden tekortschieten, is muziek een welkome vriend.

*Afatisch = lijdend aan afasie (taalstoornis)